Wat is een zorgpad?
De definitie van de European Pathway Association (zie hierboven) is de meest gebruikt definitie voor zorgpaden in de literatuur. Deze definitie is echter niet de makkelijkste en verdient nadere uitleg. Een zorgpad kan worden gezien als de beschrijving van opeenvolgende stappen, beslismomenten en criteria in het zorgproces voor een patiëntengroep met een specifieke zorgvraag. Het is een concretisering van een zorgprogramma met als doel kwalitatieve en efficiënte zorgverlening te verzekeren. Het is een middel om een patiëntgericht programma op een systematische wijze te plannen en op te volgen.
Zorgpaden en verwante begrippen
In de praktijk bestaat nogal eens een semantische verwarring over de begrippen zorgpad, zorgprogramma of zorglogistiek. Al deze begrippen tonen in de praktijk nauwe samenhang. Toch is het van groot belang om scherp te houden wat deze begrippen inhouden (en wat niet).
In de voorgaande paragraaf is het begrip zorgpad gedefinieerd als een complexe interventie om de gemeenschappelijke besluitvorming en organisatie van zorgprocessen te verwezenlijken voor een specifieke groep van patiënten gedurende een gedefinieerd tijdskader. In essentie betreft het zorgpad het beslismodel dat gehanteerd wordt om de routing van patiënten door het proces te standaardiseren.
De inhoud van de behandeling wordt beschreven in een zorgprogramma, welke opgebouwd kan zijn uit diverse zorgmodules. Met de modules wordt een zorgprogramma samengesteld, waardoor er een op evidentie gebaseerde behandelaanpak beschikbaar komt voor een bepaalde groep patiënten. Een zorgprogramma is dan ook gedefinieerd als ‘een weergave van een systematische aanpak van de behandeling en de zorg voor een specifieke patiëntengroep met als doel het leren omgaan met de ziekte, voorkoming
of uitstel van complicaties en/of van verergering van ziekte met behoud van optimale kwaliteit van leven’ (Huiskes et al., 2010; Colson, 2009).
Zorglogistiek richt zich veel meer op de organisatie van de zorg en houdt zich met name bezig met de procesinrichting, benodigde capaciteit en de besturing van de patiëntenprocessen. Hoewel procesdenken voor zowel zorgpaden en zorglogistiek een essentieel onderdeel vormt van beide benaderingen, is het van belang te realiseren dat procesontwerp vanuit zorgpaden een duidelijk ander vertrekpunt kent dan bij
zorglogistiek. Bij zorgpaden vormen de patiëntengroep en de inhoud van de behandeling het vertrekpunt. Zorglogistiek daarentegen legt een scherpere relatie met de benodigde capaciteitsbehoefte en de sturing van het patiëntenproces. Hierbij wordt niet uitsluitend naar het proces van de specifieke patiëntengroep gekeken. Zorglogistiek is een systeembenadering en stelt zich nadrukkelijk de vraag hoe het proces er voor een specifieke patiëntengroep ingericht dient te worden teneinde het totale systeem – de organisatie of zorgketen – te optimaliseren. Want vele optimaal georganiseerde zorgpaden voor ieder afzonderlijke patiëntengroepen kunnen op systeemniveau al snel leiden tot een suboptimaal functionerende organisatie. Er zijn vele voorbeelden vanuit de praktijk waarbij prachtig ontworpen zorgpaden in de praktijk niet werken, omdat het organisatorisch niet past in relatie tot de overige patiëntenstromen.